• Home
• Ervaringen
• De toiletprofessor Johan

Lees voor

Een passie voor toiletten 

Langer thuis blijven wonen door een slim toilet

Met geld uit Brussel werkte Johan met tien andere landen samen om een slim toilet voor ouderen te ontwerpen, zodat zij langer zelfstandig konden blijven wonen. “Het toilet kon zelf omhoog en omlaag en had een helling, net als een ‘sta op-stoel’. Het gaan zitten en gaan staan is voor veel ouderen een heel proces, dat heeft tijd nodig. Daarnaast hebben ze houvast nodig en bijvoorbeeld een stroeve vloer.”

Interessant onderzoeksonderwerp

Helaas is het ‘sta op-toilet’ geen groot succes geworden. Dat had deels te maken met de ‘grijpstangen’. Ze waren niet mooi en werden snel gestigmatiseerd. “Mensen wilden het niet in huis hebben. Daarnaast werd het toilet uiteindelijk verkocht voor toen €3.000 (nu bijna €5.000), te duur voor velen. Ik geloof er nog steeds in, zeker als je beseft hoeveel een valpartij en de verzorging erna kost. Het zou mooi zijn als het Rijk het vanuit de WMO bijvoorbeeld omarmt.” Het voorbeeld laat volgens Johan wel zien waarom toiletten zo’n interessant onderzoeksthema is. “Er zitten veel ergonomische en esthetische aspecten aan. Daarnaast zijn de omstandigheden heel divers: een toilet op een boot is anders dan in een trein of in een caravan. En voor ouderen is het anders dan voor kinderen. Op school willen kinderen bijvoorbeeld vaak niet naar het toilet, omdat het stinkt. En ze vinden het stoer om op een hogere stoel te zitten. Allemaal aspecten om rekening mee te houden.”

Buitentoiletten over de hele wereld

Pas recentelijk komt er ook meer aandacht voor toiletten in de natuur. Er zijn veel nieuwe ontwerpen, die allemaal op een eigen manier omgaan met het afval, zonder riool. “In Frankrijk zag ik een concept waarbij de poep opdroogt, zodat je het na een week weg kan gooien. In Rusland werd het zelfs tot 200 graden verhit, zodat virussen konden worden vernietigd en het tot compost kon worden verwerkt. Voor Afrika heeft een bedrijf samen met de TU Delft nog een biovergasser ontwikkeld, waar het vrijgekomen gas werd gebruikt om mee te koken. En in India mochten we meedoen met een project voor de Bill & Melinda Gates Foundation. We ontwierpen een toilet waarmee we uit poep stroom konden maken.” Toiletten in buitengebieden zijn ook in Nederland hard nodig, het ideale alternatief is er nog niet, zeker voor vrouwen. “De experimenten met plastuiten zijn tot nu toe verre van gebruiksvriendelijk.”

Toekomst is al begonnen in Japan

Hoe ziet de toekomst eruit? Wat Johan betreft is die al begonnen: het douchetoilet (met ‘billenspoeler’) werd vroeger alleen voor gehandicapten gebruikt, maar de trend vliegt nu over uit Japan om die ook voor privégebruik te installeren. “Ik verwacht dat toiletpapier uiteindelijk geheel zal worden vervangen door watersproeiers. Niet alleen ideaal voor mensen met beperkingen, maar ook beter voor het riool. Ik hoop daarnaast dat we in de toekomst de toiletten nog veel slimmer kunnen maken. Bijvoorbeeld met een slim filter voor medicijnen of cocaïne, zodat dat ook uit het riool en vervolgens de natuur kunnen worden geweerd. Waterzuiveringsmaatschappijen hebben daar nu de grootste moeite mee. Hoe mooi zou het zijn als we dit bij de bron al kunnen scheiden? Je leert van elk project, gelukkig is er altijd nog wat te doen en te ontwikkelen.”

Toiletten op de agenda

Johan draagt de Toiletalliantie en de campagne ‘Iedere WC telt’ een warm hart toe. Hij weet hoe lastig het is om het onderwerp op de juiste agenda’s te krijgen, door zijn betrokkenheid bij de Dutch Toilet Organisation. “Jullie aanpak is heel goed en gedegen, ook in samenwerking met de HogeNood-app. Het lijkt me nog wel leuk om naar Brits voorbeeld een Dutch Toilet Award uit te roepen, compleet met vrijwillige inspecteurs die toiletten beoordelen na een gedegen training. Want die aandacht is hard nodig, we lopen achter als Nederland. In Nieuw-Zeeland heeft elk dorp een openbaar toilet, dat wordt schoongehouden door vrijwilligers. Dat is pas echt gastvrijheid.”